Archiwum Akt Nowych

Archiwum Akt Nowych

Spotkanie odbyło się 25.04.2016.

Prelegent: Zbigniew Król, historyk, archiwista, pracownik Archiwum Akt Nowych

Prowadzenia badań genealogicznych w Archiwum Akt Nowych

Pan Zbigniew Król przedstawił słuchaczom główne pozycje zbiorów, które są zwykle w obszarze zainteresowań genealogów odwiedzających AAN. Wybór swój oparł na doświadczeniu zebranym w czasie pracy w oddziale IV Archiwum Akt Nowych informacji i udostępniania zasobu podczas wykonywania kwerend archiwalnych i kontaktów z użytkownikami pracowni naukowej prowadzącymi między m.in. badania genealogiczne.

Podział tematyczny materiałów archiwalnych do badań genealogicznych w zasobie Archiwum Akt Nowych

1. Źródła do badań genealogicznych urzędników i funkcjonariuszy państwowych (KG, KW I KP Policji Państwowej, Urzędy i Instytucje Centralne, MSW i inne ministerstwa). Pomimo ogromnej ilości materiałów archiwalnych zgromadzonych w AAN pochodzących z wyżej wymienionych podmiotów materiałów biograficznych jest bardzo mało a właściwych akt osobowych (w postaci teczek personalnych) praktycznie nie ma w ogóle (wyjątek stanowią pracownicy kadrowi KC PZPR)
– Materiały Polskich Placówek Dyplomatycznych ( okres międzywojenny).
[W zbiorach tych nie zachowały się klasyczne akta osobowe pracowników, trzeba szukać w innych rodzajach dokumentacji].

2. Źródła do badań genealogicznych naukowców: np. akta osobowe Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, teczki osobowe naukowców w powojennym Ministerstwie Szkolnictwa Wyższego – (bardzo ciekawe dla badaczy zmian w nauce we wczesnym okresie PRL-u), Akademia Nauk Społecznych przy KC PZPR.

3. Repatrianci, ofiary przesiedleń i wywózek, więźniowie obozów koncentracyjnych, robotnicy przymusowi: (kartoteki PCK, Państwowy Urząd Repatriacyjny, Związek Patriotów Polskich, Generalny Pełnomocnik Rządu ds. Repatriacji, Biura Pełnomocników ds. Repatriacji – w terenie). Polski Związek byłych Więźniów Politycznych Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnych. Koło Flossenbürg

4. Źródła do badań genealogicznych osób poszkodowanych i represjonowanych w okresie II wojny światowej i PRL: PCK. Rada Główna Opiekuńcza w Warszawie, w Krakowie, PUR, ZPP, Akta Janusza Zawodnego, KC PZPR, Komitet Prymasowski Pomocy Osobom Poszkodowanym, Placówka Charytatywna Archikonfraterni Literackiej w Warszawie, Spuścizny arch. (np. Władysława Siła Nowickiego). Materiały solidarnościowe, Akta Zofii i Adama Siemaszków, Archiwum Wiktora Poliszczuka, Związek Młodocianych Więźniów Politycznych Okresu Stalinowskiego „JAWORZNIACY”

5. Osoby skazane przez wymiar sprawiedliwości, sprawcy przestępstw afer, wykroczeń (okres PRL): SN, Prokuratura Generalna, niektóre Sądy grodzkie i okręgowe z okresu międzywojennego, Centralna Komisja Kontroli Partyjnej, Komenda Główna, Komendy Wojewódzkie i Komendy Powiatowe Policji Państwowej.

6. Źródła do badań genealogicznych osób według kryterium narodowościowe (np. pochodzenia żydowskiego czy niemieckiego w AAN: (MSW 1918 – 1939, Ministerstwo Administracji Publicznej, Zbiór akt osobowych lekarzy Niemców i Ukraińców, Polska Misja Repatriacyjna na Strefy Okupacyjne Niemiec Brytyjską i Amerykańską, Komitet dla Upamiętnienia Polaków Ratujących Żydów, polskie przedstawicielstwa handlowe i dyplomatyczne.

7. Źródła do badań genealogicznych osób według kryterium wyznaniowego – MSW 1918 – 1939, KC PZPR, Ministerstwo Administracji Publicznej, Urząd ds. Wyznań, organizacje i stowarzyszenia np. Caritas, Episkopat Polski zbiór akt 1946 – 1983.

8. Źródła do badań genealogicznych działaczy socjalistycznych i komunistycznych:
Najbogatszy zbiór pod względem genealogicznym (klasyczne teczki osobowe, zewidencjonowane i opisane) teczki osobowe i Centralna Kartoteka KC PZPR oraz materiały partii i organizacji socjalistycznych PPS ( PPS jest podzielona na 20 rożnych zespołów), PPR i mniejszych, oddziały polskie II i III Międzynarodówki, Komunistyczna Międzynarodówka Młodzieży, Międzynarodowe Federacje Związków Zawodowych, KPP(1918 – 1938), Kom. Zw. Młodzieży Polskiej(1922 – 1937), Tymczasowy Komitet Rewolucyjny Polski(1919 – 1920), Komunistyczna Partia Zach. Białorusi i KPZ Ukrainy i wiele innych pomniejszych partii i organizacji. KG PP i MSW, kilkadziesiąt spuścizn archiwalnych. Pełen zakres tematyczny od rewolucji 1905 do wojny domowej w Hiszpanii).

9. Źródła do badań genealogicznych żołnierzy i uczestników konspiracji niepodległościowej: ( ok. 35 000 jednostek arc. 600 mb) Archiwum Romualda Średniawy – Szyprowskiego, AK, Delegatura Rządu na Kraj, Archiwa Środowisk Kombatanckich (ŚZŻAK, kół terenowych w Polsce i za granicą) innych mniejszych stowarzyszeń kombatanckich, klubów z okresu PRL (ZBoWiD i inne mniejsze organizacje np. Klub Kombatanta 3 Pomorskiej Dywizji Piechoty jak i te działające po 1989 roku), Związek Powstańców Warszawskich, organizacje wszystkich proweniencji politycznych, spuścizny archiwalne kombatantów, m.in. Akta Mieczysława Boruty-Spiechowicza, Akta Jana Gozdawy Gołębiowskiego (w sumie kilkadziesiąt spuścizn). W AAN zajmuje się tym działem w sposób kompleksowy odrębna jednostka organizacyjna – Oddział Archiwów Społecznych. Materiały te są dopiero w trakcie opracowywania.
Do grupy tej można dodać jeszcze materiały stowarzyszeń i partii politycznych po 1989 roku, np. ,UW PC w trakcie przejmowania i opracowywania (nie ma teczek osobowych)

10. Źródła do poszukiwania dokumentacji potrzebnej do ustalenia kapitału początkowego do obliczania wysokości emerytury: (akta partyjne, niektóre Zjednoczenia przemysłowe i ośrodki badawcze). Jedyne materiały tego typu, które Są w AAN z całą pewnością to dokumentu pracowników aparatu partyjnego na szczeblu centralnym. Generalnie materiałów tego typu trzeba szukać w Centralnym Archiwum Dokumentacji Osobowo-Płacowej w Milanówku, prywatnych składnicach akt np. w Łubnej k. Góry Kalwarii czy archiwum Ministerstwa Gospodarki.

11. Ogólne (niesprecyzowane) szukamy jakiejś osoby, która niekoniecznie pasuje do którejś z wymienionych już kategorii, kogoś z członków naszej rodziny kto nie pełnił żadnych funkcji czy po prostu profil jego życia i działalności nie pasuje dokładnie do rodzaju dokumentów gromadzonych przez nasze archiwum (np. do wymienionych wcześniej) w takim wypadku przykładowo można szukać w zbiorach:
Telewizja Polska SA Zbiór wycinków prasowych 1953 – 2009. Towarzystwo Pamiętnikarstwa Polskiego- ze względu na skalę tego zespołu (kilkadziesiąt tysięcy pamiętników z okresu PRL) zewidencjonowanych wg pochodzenia społecznego, zainteresowań czy wykonywanych zawodów.
Spuścizny archiwalne (w Archiwum Akt Nowych jest ich bardzo wiele kilkaset) – np. wiemy, że ktoś był czyimś współpracownikiem lub znajomym jest to jakiś ślad na początek, szukamy na zasadzie skojarzeń.
Przedwojenne banki np. Bank Handlowy, BGK i inne mniejsze banki Na koniec jeszcze jeden zbiór, który do niedawna był częścią zasobu AAN a obecnie stanowi część zasobu Archiwum M.st. Warszawy wchodzi w skład Arch. Dok. Os-Płac. Mianowicie Zbiór Metryczek dowodów osobistych.
(zbiór istotny zwłaszcza jeśli chcielibyśmy odnaleźć fotografie naszego przodka)
Jeśli chodzi o ten rodzaj dokumentacji zainteresowanych można odesłać jeszcze do zasobu IPN gdzie znajdują się akta paszportowe.

Zbigniew Król jest historykiem, archiwistą i pracownikiem Oddziału V Archiwów Społecznych Archiwum Akt Nowych. Obecnie zajmuje się głównie odnajdywaniem, pozyskiwaniem i ewidencjonowaniem materiałów archiwalnych stowarzyszeń i organizacji społecznych. Z problematyką badań genealogicznych.


Dodaj komentarz